Uzależnienia krzyżowe – co warto wiedzieć?
Obecnie coraz częściej do ośrodków leczenia odwykowego trafiają osoby uzależnione nie od jednej, ale od dwóch czy nawet kilku różnych substancji psychoaktywnych. W takiej sytuacji zasadniczą kwestię stanowi odróżnienie uzależnień mieszanych od krzyżowych – zdarza się, że pojęcia te są stosowane zamiennie, co jest błędem.
Uzależnienie mieszane może zostać zdiagnozowane u pacjentów, którzy naprzemiennie zażywają używki o różnym działaniu. Zwykle ich pierwszym nałogiem jest alkohol, a następnie sięgają po narkotyki i leki. Wielu młodych ludzi decyduje się też na spróbowanie tzw. dopalaczy. Ponadto na odwyk coraz częściej trafiają również osoby uzależnione od łatwo dostępnych substancji wziewnych (np. różnego rodzaju farb, klejów). Grupa osób uzależnionych wyłącznie od jednej używki powoli staje się coraz mniejsza, natomiast jej miejsce zajmują chorzy z uzależnieniami mieszanymi lub krzyżowymi.
Różnice między uzależnieniami krzyżowymi a mieszanymi
Za jedne z najważniejszych różnic między tymi dwoma pojęciami należy uznać cel sięgnięcia po daną używkę i sposób jej działania:
– Osoba, która stosuje różne środki, ponieważ chce ciągle pozostawać w stanie odurzenia, prawdopodobnie cierpi na uzależnienie mieszane. Uzależnienia krzyżowe charakteryzują się tym, że uzależniony zażywa nową substancję po to, by zredukować objawy zespołu abstynencyjnego, który pojawił się po odstawieniu innego środka.
– W uzależnieniach mieszanych chorzy sięgają po substancje o różnym działaniu (np. leki o działaniu nasennym, narkotyki dodające energii, tłumiący emocje alkohol). W uzależnieniach krzyżowych chorzy przyjmuje różne substancje, ale o podobnym działaniu (np. narkotyki z tej samej grupy).
Charakterystycznym przykładem uzależnienia krzyżowego jest np. stosowanie leków z grupy benzodiazepin przez osoby uzależnione od alkoholu. Tego rodzaju leki posiadają właściwości uspokajające, nasenne, przeciwlękowe, a więc w swoim działaniu są bardzo podobne do alkoholu. Zgodnie z tym samym mechanizmem osoba przyjmująca heroinę łatwo uzależni się np. od morfiny, ponieważ narkotyki te należą do tej samej grupy substancji – opioidów.
